Chuyển mùa nguy cơ hen suyễn tăng cao

Với những ai bị hen suyễn sẽ cảm thấy khổ sở khi thời tiết thay đổi từ nóng sang lạnh hay ngược lại. Với người lớn tuổi và trẻ em bệnh này càng trở nên phiền phức bởi sức đề kháng kém.

Nguyên nhân dẫn đến bệnh hen suyễn?

Ở trẻ em, bệnh hen được gọi là viêm phế quản co thắt hay hen phế quản. Người trưởng thành, bệnh hen được gọi là hen suyễn hoặc hen.

Có nhiều trường hợp càng lớn lên bệnh càng thuyên giảm và hết hẳn nhưng cũng có trường hợp bệnh không dứt điểm bao giờ và cũng có trường hợp lúc nhỏ không bị hen suyễn nhưng về già lại mắc chứng bệnh này.

Yếu tố cơ địa dị ứng là nguyên nhân hàng đầu của bệnh hen. Lý do là khi cơ thể gặp các dị ứng nguyên (chất lạ đối với cơ thể) hoặc các loại có tính chất kích ứng, sẽ gây nên phản ứng dị ứng, tức là bị lên cơn hen, trong đó có liên quan đến thời tiết thay đổi đột ngột, lạnh, ẩm ướt, gió mùa Đông Bắc, áp thấp nhiệt đới. Vì vậy, ở người có cơ địa dị ứng (viêm mũi dị ứng, bệnh mề đay, bệnh viêm da dị ứng, bệnh tổ đĩa, bệnh chàm, bệnh exzema) thường mắc bệnh hen.

Trẻ em và người lớn tuổi cần đề phòng bệnh hen suyễn khi trời trở lạnh.

Một số vi sinh vật (vi khuẩn, virus, vi nấm) cũng có thể là dị ứng nguyên kích thích cơ thể gây hen, đặc biệt là một số ký sinh trùng (mò, mạt, nấm mốc, giun đũa). Hen còn có thể do tác động của khói, bụi, hóa chất (khói bếp, khói thuốc lá, khói công nghiệp, hóa chất độc hại) hoặc lông chó, mèo… Một số thực phẩm cũng có thể kích thích gây nên cơn hen hoặc làm cho bệnh hen tăng lên khi ăn (tôm, cua, mắm tôm).

Ngoài ra, một số thuốc điều trị bệnh khớp thuộc nhóm không steroid có tác dụng phụ là gây bệnh hen hoặc làm cho bệnh hen tăng lên (aspirin, diclofenac, piroxicam…) hoặc thuốc điều trị tăng huyết áp (atenolol…). Hen có thể do di truyền, nếu bố hoặc mẹ bị hen, các con có thể bị hen (25 - 30% nguy cơ con mắc bệnh); nếu cả bố và mẹ bị mắc bệnh hen, có từ 50 - 60% nguy cơ con mắc bệnh.

Dấu hiệu của hen suyễn

Triệu chứng dễ nhận biết của hen là ho, thở khò khè. Ho có thể kéo dài và thường hay xảy ra nhất là lúc thời tiết chuyển mùa, nóng, lạnh đột ngột, ẩm ướt. Ban đêm ho sẽ trở nặng hơn, dồn dập hơn. Ho thường ho là ho khan, ho từng tiếng một. Với người già ho thường là dấu hiệu đầu tiên của cơn hen bắt đầu xuất hiện. Thông thường bệnh nhân hen có kèm theo viêm đường hô hấp trên (viêm mũi dị ứng, viêm họng), cho nên ho của bệnh hen rất dễ nhầm với ho do mắc các bệnh hô hấp khác. Tuy vậy, có một số bệnh nhân bị hen chỉ có biểu hiện duy nhất là ho, đặc biệt là nửa đêm về sáng.

Ngoài ra co thắt phế quản cũng là biểu hiện của bệnh hen suyễn. Khò khè xảy ra cả ban ngày, cả ban đêm nhưng ban đêm thường diễn biến nặng hơn, dồn dập hơn, đặc biệt là mưa nhiều, lạnh, ẩm ướt, gió mùa đông bắc tràn về. Khi thấy cơn hen xuất hiện cần cảnh giác với cơn hen ác tính, nếu không cấp cứu kịp thời có thể nguy hiểm đến tính mạng.

Người bệnh sẽ cảm thấy nặng tức ngực và khó thở do phế quản bị co thắt. Trường hợp nặng bị bội nhiễm có thể xuất hiện sốt. Vì vậy người bệnh cần tầm soát, thăm khám nhất là với người già và trẻ em vì sức đề kháng yếu.

Phòng bệnh và điều trị hen suyễn như thế nào?

Thời tiết đang trở lạnh, bệnh nhân hen suyễn cần chủ động chăm sóc sức khỏe đề phòng cơn hen ác tính xảy ra. Cần thăm khám định kỳ và dùng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ, tránh bỏ thuốc giảm thuốc. Đặc biệt là thuốc xịt họng cắt cơn hen và phòng cơn hen. Bệnh nhân lớn tuổi bị hen, các loại thuốc này thường xuyên phải có ở ngay bên mình (ngay đầu giường nằm hoặc trong túi xách, cặp khi ra khỏi nhà).

Tuy nhiên, dùng loại thuốc nào có lợi cho người bệnh cần có chỉ định của bác sĩ khám bệnh, người bệnh không nên tự mua thuốc để điều trị cho bản thân mình hoặc điều trị cho người nhà của mình. Khi bệnh hen đã được kiểm soát, người bệnh nên khám định kỳ tránh bệnh diễn tiến ngày một nặng hơn.